DİREKTÖR ÂLİ BEY (1844 -1899)
istanbul’da doğmuş, küçük yaşta Fransızca öğrenmiş, on dört yaşında girdiği Babıâli Tercüme Odasında başlayan memurluk hayatı değişik kademelerde ölünceye dek sürmüştür. Son olarak Düyun-ı Umumiye Müdürlüğü yaptığı için Direktör Ali Bey adıyla tanınmıştır.
Edebiyatımızdaki önemi tiyatro ve mizah alanındaki çalışmalarından gelir.
Türk tiyatrosunun kurulmasında büyük emeği vardır. Yazdığı oyunlar Gedikpaşa Tiyatrosunda Güllü Agop ve arkadaşlarınca sahnelenmiş, bu arada Ermeni oyunculara Türkçe diksiyon dersleri vermiştir.
Bazılarını Moliere‘den uyarladığı komedi türündeki oyunlarını, kendisine örnek aldığı Ahmet Vefik Paşa’dan daha yalın bir halk Türkçesiyle yazmıştır.
Teodor Kasap‘ın çıkardığı Türkçedeki ilk mizah dergisi olan “Diyojen“deki yazıları, Tanzimat Dönemi’nde mizah türünün önemli denemelerinden sayılır. “Lehçetü’l-Hakayık” adlı mizahi sözlüğü ise türünün ilk örneğidir. Ayrıca konusunu Yunan mitolojisinden alan “Seyyareler” (Gezegenler) adlı eseri de zarif esprileriyle başarılı bir eser olarak değerlendirilmiştir.
Eserleri
Tiyatro:
- Ayyar Hamza (Komedi),
- Misafir-i İstiskal (Komedi)
- Kokona Yatıyor (Komedi),
- Geveze Berber (Komedi)
- Letafet (Operet)
Mizah
- Lehçetü’l-Hakayık (Mizahi Sözlük)
- Seyyareler (Mizahi Hikâye)
Gezi
- Seyahat Jurnali (Hindistan Gezisi Günlüğü)