- ♦ Kent yaşamının karmaşıklığından ve yozlaşmışlığından uzaktaki kırsal dünyayı, köylülerin ve çobanların yaşamını çoğu zaman yücelterek anlatan şiir türüne “pastoral şiir” denir.
- ♦ Pastoral şiirin ilk önemli temsilcileri eski Yunan edebiyatında Theokritos (M.Ö. III. yy.) ve Latin edebiyatında Vergilius (M.Ö. 70-19) dir.
- ♦ Türk edebiyatında pastoral şiirin ilk örneği Abdülhak Hamit‘in “Sahra” (1878) adlı kitabıdır.
- ♦ Pastoral şiirin “idil” ve “eglog” olmak üzere iki türü vardır:
- Şiir kişinin (şairin ya da bir çobanın) ağzından kır yaşamının güzelliklerini ve çobanların aşklarını anlatan şiirlere “idil” denir. İki ya da daha çok çobanın karşılıklı konuşması yoluyla yazılan pastoral şiirlere ise “eglog” denir. Türk edebiyatında eglog örneği yoktur.
BİNGÖL ÇOBANLARI
Daha deniz görmemiş bir çoban çocuğuyum.
Bu dağların en eski âşinasıdır soyum,
Bekçileri gibiyiz ebenced buraların.
Bu tenha derelerin, bu vahşi kayaların
Görmediği gün yoktur sürü peşinde bizi,
Her gün aynı pınardan doldurur destimizi
Kırlara açılırız çıngıraklarımızla…
Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski, yeni;
Kuzular bize söyler yılların geçtiğini.
Arzu, başlarımızdan yıldızlar gibi yüksek;
Önümüzde bir sürü, yanımızda bir köpek,
Dolaştırıp dururuz aynı daüssılayı;
Her adım uyandırır ayrı bir hatırayı:
Anam bir yaz gecesi doğurmuş beni burda,
Bu çamlıkta söylemiş son sözlerini babam;
Şu karşıki bayırda verdim kuzuyu kurda,
“Suna”mın başka köye gelin gittiği akşam.
Gün biter, sürü yatar ve sararan bir ayla,
Çoban hicranlarını basar bağrına yayla.
— Kuru bir yaprak gibi kalbini eline al,
Diye hıçkırır kaval:
Bir çoban parçasısın olmasan bile koyun,
Daima eğeceksin, başkalarına boyun;
Hülyana karışmasın ne şehir, ne de çarşı,
Yamaçlarda her akşam batan güneşe karşı
Uçan kuşları düşün, geçen kervanları an!
Mademki kara bahtın adını koydu: Çoban!
Nasıl yaşadığından, ne içip yediğinden,
Çıngırak seslerinin dağlara dediğinden
Anlattı uzun uzun.
Şehrin uğultusundan usanmış ruhumuzun
Nadir duyabildiği taze bir heyecanla…
Karıştım o gün bugün bu zavallı çobanla
Bingöl yaylarının mavi dumanlarına,
Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına!
Kemalettin Kamu