Terdit Sanatı

♦ Sözü hiç beklenilmeyen bir sonuca bağlamaya “terdit” denir. Amaç, okuyucuyu şaşırtmak, hayrete düşürmektir.

Safahat’ımda, evet, şiir arayan hiç bulunmaz; Yalnız bir yeri hakkında “Hazin işte bu!” der.
— Küfe?
— Yok.
— Kahve?
— Hayır.
— Hasta?
— Değil.
— Hangisi ya?
— Üç buçuk nazma gömülmüş koca bir ömr-ü heder!
Mehmet Akif Ersoy

(Bu parçada okuyucu, Safahat’ta hazin olanın şiirlerden biri olacağını düşünürken beklenmeyen bir cevap veriliyor: Şaire göre, eserinin hazin olan yanı, üç buçuk şiir için koca bir ömrün ziyan edilmesiymiş.)

Ben güzel günlerin şairiyim
Saadetten alıyorum ilhamımı
Kızlara çeyizlerinden bahsediyorum
Mahpuslara affı umumiden…
Çocuklara müjdeler veriyorum
Babası cephede kalan çocuklara…
Fakat güç oluyor bu işler
Güç oluyor yalan söylemek…

Melih Cevdet Anday
(Şair, son dizede sözü sürpriz bir sonuca bağlayarak okuyucuyu şaşırtıyor.)

Uyuşamayız yollarımız ayrı;
Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi;
Senin yiyeceğin, kalaylı kapta;
Benimki aslanağzında;
Sen aşk rüyası görürsün, ben kemik.
Ama seninki de kolay değil, kardeşim;
Kolay değil hani,
Böyle kuyruk sallamak Tanrının günü.
Orhan Veli Kanık

(Şair, şiirini okuyucuyu şaşırtan bir dizeyle sonlandırarak terdit yapıyor.)

En güzel, en bahtiyar, en aydınlık, en temiz
Ümitler içindeyim, çok şükür öleceğiz…
Ziya Osman Saba

Ben ki her akşam yatağımda
Onu düşünüyorum
Onu sevdiğim müddetçe
Yatağımı seveceğim
Orhan Veli Kanık