1.a.İletişimin ögeleri nelerdir? Yukarıdaki  kutucukların üstüne sırasıyla yazınız.(8p)

1.b.Yukarıdaki konuşmada iletişimin ögelerine örnekler bularak uygun kutucuklara yerleştiriniz.  (8p)

1.c.Yukarıda sağlıklı bir iletişimin gerçekleşmediği, iletişimin hangi ögesinden anlaşılmaktadır? Yazınız. (5p)

1.d.İletişimin tam ve sağlıklı olmasını engelleyen iki neden yazınız? (4p)

2.Yukarıdaki iletişimde iki farklı bağlam yer almaktadır. Bu iki bağlamı belirleyiniz.(6p)

Ökkeş Bey:Bu balıkların hâli ne böyle sudan çıktıklarına pişman olmuşlar.

Sıddık Bey: Rica ederim  Ökkeş Bey, siz  de  saatlerce tezgahta güneş altında bekleseniz onlardan beter olursunuz. Hem  benimle  şakalaşmayı bırakınız Ökkeş Bey! Hiç iyi değilim;gözlerim kararıyor, sanırım tansiyonum yükseldi.

3.a.Yukarıdaki konuşmalar ve resimlerde yer alan “dil göstergesi”, “doğal gösterge”, “sosyal gösterge”, “ikon” ve “simge”lere birer örnek veriniz.(10p)

Dil Göstergesi:

Doğal Gösterge:

Sosyal Gösterge:

İkon:

Simge:

3.b.Yukarıdaki iletişim, dil göstergesi (konuşma) yerine başka bir göstergeyle (resim, beden dili vs.) sağlanmış olsaydı iletişimde nasıl bir durum ortaya çıkardı? Yazınız. (5p)

4.Yukarıdaki  şemadan  yola  çıkarak  dilin insan hayatındaki öneminden kısaca bahsediniz. (5p)

“Dil, sözlü ve yazılı olarak iletişimde kullandığımız, doğduğumuzda  hazır  bularak  edinmeye  başladığımız, doğrudan doğruya insana özgü, çok güçlü, büyülü bir düzendir.” der Doğan Aksan. Dil biliminin bu büyük dehasının dili tarif ederken kullandığı şu iki ifadeye dikkat ediniz: ”doğduğumuzda hazır bulduğumuz… ”ve“ büyülü bir düzen…” ifadeleri… Doğduğumuzda hazır bulduğumuz bu büyülü düzeni bizden doğanlara bırakırken ne halde bırakacağız? İşte bütün mesele budur gençler! Buna kafa yormak, bunu dert edinmek zorundayız. Kalkacağız ayağa ve dilimizi ayaklandıracağız, buna mecburuz, anlıyor musunuz beni? Biliniz ki ümitliyim, heyecanınızı gördükçe seviniyorum. Bu coşkuyla, bu azimle dilimizin tekrar yüceleceği günler yakındır. Nazım’ın dediği gibi:

            Çocuklar inanın inanın çocuklar

            Güzel günler göreceğiz güneşli günler

5.Dilin işlevlerini yazarak her biri için yukarıdaki parçadan birer örnek veriniz.(6+12=18p)

-Bütün çabalarımıza rağmen hasta eks oldu.

-Onun işi gücü atmasyon, pek inanma ona.

6.Yukarıdaki cümlelerin hangisi argo, hangisi jargondur? Gerekçelerinizle yazınız. (4p)

-Yengi yılıngızğa mübarek bolsun.

-Sene sul yaçepe salamlatap.

-Artık bize de gelivee gâri.

7.a.Yukarıdaki cümlelerden hangisi Türkçenin bir lehçesine ait olabilir? Nedeniyle yazınız.(2p)

7.b.Yukarıdaki cümlelerden hangisi Türkçenin bir şivesine ait olabilir? Nedeniyle yazınız.(2p)

7.c.Yukarıdaki cümlelerden hangisi Türkiye Türkçesinin bir ağzına ait olabilir? Nedeniyle yazınız. (2p)

7.d.Yukarıda ağız örneği olarak yer alan cümle yazı dilinde kullanılabilir mi? Nedeniyle yazınız.(5p)

Rüyasında, ağzındaki dişlerden yedisinin çekildiğini gören kral, huzuruna hemen ülkesinin en iyi rüya yorumcusunu çağırtır. Yorumcu, rüyayı dinledikten sonra krala der ki:”kralım,  üzgünüm; ama yedi oğlunuz da sizden önce ölecekler.” kral çok sinirlenir bu yoruma. “vurun kellesini, bu şom ağızlının!” der ve yorumcuyu öldürtür. Başka bir rüya yorumcusunu çağırtır kral. Bu yorumcu da önce kralın rüyasını dinler. Sonra krala dönerek:” gözünüz aydın kralım, çok güzel bir rüya bu, çok yaşayacaksınız.” der ve ekler “O kadar ki hiçbir evladınız, babalarını kaybetmenin acısını tatmayacak!” bunu üzerine kral: “bu vatandaşıma hazinemden ne isterse verin!” der onu sarayın baş rüya yorumcusu yapar.

8.Yukarıdaki parçada dilin hangi önemli özelliğinden söz edilmiştir? Yorumlayarak yazınız.(10p)

Dil kültürün …………………………………..dur; çünkü dil sayesinde yüzyıllar öncesindeki bir gelenek hiç bozulmadan ve değişmeden bugüne gelebilir. Dil kültürün  ……………………………dır ; 1950’lerde revaçta olan bir yaşam tarzını bugün de bize ulaştırarak yaşamamızı sağlayabilir. Dil, kültürün yaratıcısıdır; çünkü kültürün farklı unsurlarını (parçalarını) bir araya getirerek yepyeni bir kültürün …………………………

9.Yukarıdaki boşlukları uygun biçimde doldurunuz.(6p)

CEVAPLARI İNDİR

Not:

Değerli Arkadaşlar, lütfen yazım ve noktalamaya özen gösteriniz!

 Başarılar. . .

Nişantaşı Rüştü Uzel

                   Anadolu Kız Teknik ve Meslek Lisesi

                       Türk Dili ve Edebiyatı Zümresi