AUGUSTE COMTE (1798 – 1B57)
Comte, Fransız Devrimi’nin meydana getirdiği toplumsal karmaşayı, yeni bir toplum modeli ile ortadan kaldırmayı dener. Bunun için bilimi kullanır. Ona göre toplumun kurtuluşunu sağlayacak tek çözüm pozitivizmdir.
Comte’a göre insan, sadece duyularıyla algıladığı deney ve gözlemlerin konusu olan olguları bilebilir. Bir olayın özünün ya da gerçek sebebinin ne olduğunu araştırmak anlamsız ve gereksizdir. İnsan ancak, bir olayın art arda geliş ve benzerlik bakımından diğer olaylarla ilişkilerinin ne olduğunu bilebilir. Bu nedenle, olgular arasındaki değişmez ilişkileri bulmak gerekir. Bu da deney ve gözlemle gerçekleşir. Deney ve gözlemle elde edilen bilgi, pozitif bilgidir.
Pozitif bilgi, tarihsel evrim sonucu ortaya çıkmıştır ve insan zihninin ulaştığı en yüksek düzeydir. İnsan zihni bu düzeye, üç aşamada ulaşmıştır. Comte, bu aşamaları “üç hâl yasası” adını verdiği bir yasa ile açıklar. Üç hâl yasasının aşamaları şunlardır:
1. Teolojik Aşama
Bu dönemde insan, evrendeki olay ve varlıkları Tanrısal ya da manevi nedenlerle açıklar. Olayların gerisinde doğaüstü güçler aranır.
2. Metafizik Aşama
Bu dönemde, olayların oluş nedenleri algılanamayan soyut kuvvetlerie açıklanır. Her olayın gerisinde bilinmeyen gizli güçler vardır.
3. Pozitif Aşama
Yeni Çağ ile başlayan bu dönemde, olaylar açıklanırken olaylar arasındaki değişmez ilişkiler bulunmaya çalışılır. Bu dönem, insan düşüncesinin ve gelişiminin en yüksek basamağıdır.