Haydar Ergülen’in “İnsan Kısadır” şiiri 12. sınıf edebiyat ders kitabının 128. sayfasında yer almaktadır. 1980 sonrası Türk şiirine örnek olan bu şiir şairin en ünlü şiirleri arasında yer almaktadır.
“İnsan Kısadır” Şiiri – Haydar EGÜLEN
Babaannem derdi ki: İnsan kısadır oğlum
ve bilmezden gelir kısalığını, bilseydi
yarışmazdı yollarla, göğe evler yükseltmezdi.
Nazlı babaannem sözü de uzatmazdı ısrarı da
az söyler, usul böyle, bir söylerdi, bir de
sözün fazlasını şiir yaparlar derdi,
piyade olduğumu da gördü şiir yazdığımı da
küçücük bir büyük anneydi, onu yitirince
anladım kısacıkmış her şey, insan kısaymış ağaçtan, ikindiden
elmadan, güneşten, kardan, yağmurdan,
gölgemiz bile bizden uzunmuş, ya çocukluk
o da rüyasından kısaymış meğer sanki altı kardeş
nöbetleşe rüya görsek hepimizden bir çocukluk belki
çıkarmış, bu dünya bir pencere türküsünü söylerdi de
anlamazdık, bu dünyaya alıştık, şimdi zor geliyor
dünyadan gitmek, bazen rüyama geliyor, kısacık
kalıyor, bir gülümseme kadar. çok uzatma diyor
şiiri kimse anlamaz ve ömrün de uzamaz bundan,
insan yanlışlarıyla büyür, aşkı uzun boylu sanırdım
anladım ama, ne zaman harflerinden de kısaymış aşk,
bazen yazıncaya kadar geçiyor, bazen zaman alıyor
aşkı içimizdeki ormandan kurtarmak aşk kısa, şiir uzun,
sözgelimi bir ağaç kaybolsa da orman yine orman,
ya bir harfi kaybolsa, zaten kaç harf ki insanHaydar Ergülen, Hafız ile Semende
“İnsan Kısadır” Şiiri Ne Anlatıyor İncelemesi Tahlili
Haydar Ergülen’in “İnsan Kısadır” şiiri, insanın kısacık ömrünü ve ölüm karşısındaki çaresizliğini konu alan bir şiirdir. Şiir, babaanne-torun ilişkisi üzerinden bir anlatımla ilerler.
Şair, şiirin başında, babaannesinin kendisine söylediği “İnsan kısadır oğlum” sözünü aktarır. Bu söz, şiirin temel temasını oluşturur. İnsanın ömrü, bir ağacın yaprakları kadar kısadır. Bu kısacık ömrü iyi değerlendirmek gerekir.
Şair, babaannesinin sözlerini hatırlatarak, kendi hayatından örnekler verir. Babaannesinin sözlerini dinlememişti, dünyayla yarışmaya çalışmıştı. Ama sonunda anladı ki, insan kısadır ve her şey boşunadır.
Şair, şiirin ilerleyen bölümlerinde, babaannesinin ölümünden sonra yaşadığı duyguları da anlatır. Babaannesinin yokluğunu çok hisseder. Rüyalarında onu görse de, bu onu biraz olsun teselli eder.
Şair, şiirin sonunda, aşkın da insanın ömrü gibi kısa olduğunu söyler. Aşk, bir ağacın yaprakları kadar kısadır. Bir anda gelir ve gider.
Şiir, didaktik bir anlatıma sahiptir. İnsana, ömrünü iyi değerlendirmesini ve ölüm karşısındaki çaresizliğini hatırlatır.
“İnsan Kısadır” Şiirinde Kullanılan İmgeler
Şiirde, insan kısalığının anlatımında kullanılan imgeler şunlardır:
Ağaç yaprakları: İnsan ömrü, bir ağacın yaprakları kadar kısadır.
Gölge: Gölge, insanın ömrünün kısalığının bir başka ifadesidir.
Rüya: Rüya, insanın ölümden sonra da varlığını sürdürebileceğinin bir imgesidir.
Aşk: Aşk, insanın ömrü gibi kısadır.
Şiirde Kullanılan Anlatım Biçimleri
Şiirde, anlatım biçimleri olarak şunlar kullanılır:
Anlatım: Şiirde, olayların ve düşüncelerin anlatımı, doğrudan anlatım biçimiyle yapılır.
Öyküleme: Şiirde, babaanne-torun ilişkisi, öyküleme biçimiyle anlatılır.
Düşünceyi Geliştirme Yolları: Şiirde, düşünceyi geliştirme yollarından örnekleme ve benzetme yolu kullanılır.
Şiirin Teması
Şiirin teması, insanın kısacık ömrü ve ölüm karşısındaki çaresizliğidir.
Şiirin Değerlendirmesi
Haydar Ergülen’in “İnsan Kısadır” şiiri, insanın kısacık ömrünü ve ölüm karşısındaki çaresizliğini konu alan başarılı bir şiirdir. Şiir, didaktik bir anlatıma sahiptir ve insanı, ömrünü iyi değerlendirmesi ve ölüm karşısındaki çaresizliğini hatırlatır. Şiirde kullanılan imgeler, şiirin temasını daha da güçlendirir. Şiirin anlatım biçimleri de, şiirin anlaşılmasını ve özümsenmesini kolaylaştırır.
Şair, şiirinde, babaanne-torun ilişkisini kullanarak, insanın ölüm karşısındaki çaresizliğini daha etkili bir şekilde anlatmayı başarmıştır. Babaannenin torununa söylediği “İnsan kısadır oğlum” sözü, şiirin ana fikrini vurgular. Şiirde, babaannenin ölümünden sonra torunun yaşadığı duygular da, insanın ölüm karşısındaki çaresizliğini gözler önüne serer.
Şiir, içten ve samimi bir anlatımla yazılmıştır. Şairin, babaannesini kaybetmesinin acısı, şiirin her satırından hissedilir. Bu da, şiire daha da bir anlam katar.