Divan Edebiyatında İlkler
1.ilk inşa :Ahmedi Dai – Tererssül
2.İlk sakiname :Ahmedi Dai
3. İlk mahlas kullanan ,ilk fabl çeviri,ilk hikaye yazarı ,ahilik hakkında bilgi: Gülşehri
4.ilk Leyla ve Mecnunu yazan: şahidi
5. Anadoluda ilk aşk mesnevisi: Şeyyad Hamza Yusuf u zuleyha (ilk ahsenül kısas) Turk edb Yusuf u zuleyha:şair ali
6.Anadoluda ilk maktel Kastamonulu Şazi ,Türk edb makteli Hüseyin (Fuzuli)
7. Anadolu’da ilk Hüsrev-i Şirin fahri, Türk edb hüsrevi şirin nizami
8.ilk önsöz yazan,asıl adı isa olan hüsrevi rum olrak tanınan ,ilk hayvan mersiyesi mersiyei ester :Necati
9.Hamdullah Hamdi :anadoluda ilk hamse,ilk kıyafetname ,Yusuf u züleyhayı en güzel söyleyen
10.Fuzuli’nin Sıhhat u Maraz Şeyh Galip’in Hüsnü Aşk‘a benzer
12.Fuzuli, Mehmet Akif, Tevfik Fikret Türkçeyi aruza uygular.
13. En çok gazel :e.nazmi
14.ilk Suriyye :hayali(cihan ara cihan içredür )
15.ilk kırk hadis :nehcül feradis /k Mahmut b ali
İlk yüz hadis : ferahname /hatipoglu
İlk manzum kırk hadis:kemal ümmi
16.lami çelebi :16 yy,en çok mesnevi yazan,
camii rum,Nasrettin hocadan bahseden ilk kişi,bursa şehrengizi,hamse sahibi,Yusuf u zuleyha Leyla ve mecnuna mesnvlerde yer vermez
17.nazire y.emreyle başlar.ilk nazire mecmuası :ömer b mezid
18.naili:sebki hindin ilk temsilcisi,şarkının ilk örneği
19.nabi hayriyye:ilk pedojk eserHayrabad:hüsnü aşkın yazılmasına neden olan eser
20.camıı rum:lamii ,
hayyamı rum :a.haleti,
örfi rum :fehimi kadim,
sevket i rum :seyh galip,
hüsrevi rum :Necati
21.ilk mensur hamse:nergisi, ilk süslü hamse :veysi,anadoluda ilk hamse:h Hamdi,son hamse:s.feyzi,hamsede son halka :n.atayi
22.en fazla naat :17 yy en fazla naat söyleyen nazmi
23.baki,nefi,nedim,naili:mesnevi kullnmamış
24.reisi şairan :osmanzde taib
25.hacı kalfa :katip çelebi ,hoca baba :hoca neşet
26.anadoluda ilk siyer :siretün nebi erzurumlu Mustafa darir
27.ilk siyastname : k.bilig
ikincisi:kenzul kubera(şeyhoglu Mustafa)
28.anadoluda ilk mersiye :ahmedi
29.divan şiirin son hicvi :şair eşref
30.türk ed rubai:a.haleti,
iran edb:Ömer hayyam
fars edb :Mevlana
31.herat ekolü şairler:molla cami,ali şir nevai,devletşah
32.önsözde :Necati,ali şir nevai ,Ahmet paşa ilk isimler
33.divan edb ilk fabl :harname şeyhi
34.edb ilk fütüvvetname:haliloğlu burgazi
35.edb ilk akrostişli şair :mihri hatun
36.ilk şehir kasidesi :ahmedi bursa
37.mevlann mesnevisine :mesnevi i manevi ,hüsaminame denir
38.edb cocuk ele alınarak ilk nasihatname :ahmedi dai :nuşirevan
39.şiir yazan ilk padişah :2 murad,ilk defa mahlas kullanan fatih (avni),en çok şiir söyleyen kanuni (muhibbi),kanuniden sonra 3.murad
40.divan edb hece ölçüsü kullnlar :pir sultan ,karacaogln,Köroğlu,Dadaloğlu ,aşık Veysel
41.sözüm redifli :nefi,
efendim redifli:ş.galip
döne döne redifli :Necati
42.aruzun imknlarını yetersz gören :
e nazmi ,a.hamit Tarhan
43.yedi ulu ozan :
kul himmed,nesimi,fuzuli,yemini,hatayi,pir sultan abdal
44.ilk melhame:yazıcı Salih :kitabiş şemsiye
45.rubai de mefulun :ahrem mef u lu :ahreb
46.v necat bölümleri:münacat,veladet,risalet,miraç,rıhlet,dua
47.kasidede sanat yönünden kıymetli edebi degeri yüksek bölüm :nesib
Kasidede dili en ağır olan bölüm :medhiye
48.dede korkut hikayesini diğerlerinden üstün gören :fuat köprülü
49.ilimsiz şiir temelsiz duvar gibidir ,aldanma ki şair sözü elbet yalandır :fuzuli
50.türkçe benim ses bayrağım :fazıl hüsnü
51.türkçe agzmda annemin ak sütüdür:
yahya kemal
52.hamse gelengini başlatan nizami genc
53.türk edb şehrengz :mesihi
anadoluda şehrengz :zati