Kurmaca metinlerde sosyal hayatı belirleyen öğelerden yararlanma
Roman, hikâye, şiir, tiyatro gibi kurmaca metinler gerçekliği doğrudan yansıtmasalar da gerçekliği yeniden üreten, onun üzerinde inşa edilen metinlerdir. Dolayısıyla bu tür metinlerde sosyal hayatı belirleyen öğelerden geniş ölçüde yararlanıldığını görürüz. Örneğin Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası adlı romanında tasvir edilen Avrupai hayat özentisi ve bu davranışın sembol kahramanı Bihruz tipi, yazarın toplumsal hayata ilişkin gözlemlerinden doğmuştur.
O dönemdeki Batılılaşma hareketlerinin yol açtığı eski-yeni ikilemi, Batılı değerleri özümseyemeyen kişilerde tüketime yönelik çarpık bir Batılılaşma anlayışı doğurmuş, bu gerçeklik yazarın yarattığı kurmaca dünyada yansıtılmıştır.