LİRİK ŞİİR
- ♦ Bir çalgı eşliğinde söylenmek üzere yazılan ya da yoğun kişisel duyguları coşkulu bir söyleyişle şarkı tarzında anlatan şiirlere “lirik şiir” denir.
- ♦ “Lirik” sözcüğü, eski Yunan şairlerinin şiirlerini söylerken çaldıkları lir(lylar) adlı telli sazdan gelmiştir.
- ♦ Lirik şiirde epik şiirin tersine, kişisel duygu ve düşünceler ağır basar.
- ♦ Eski Yunan edebiyatında Sappho ve Pindaros, Latin edebiyatında Catullus ve Horatius lirik şiirin önemli adlarıdır.
- ♦ Orta Çağ’da Avrupa’da Hristiyan ilahileriyle ve baladlarla varlığını sürdüren lirik şiir, Rönesans döneminde Petrarca, Shakespeare gibi şairlerce geliştirildi. Bu dönemde lirik şiirin en yetkin biçimi olan “sone“nin ilk örnekleri verildi.
- 18. ve 19. yüzyılda, daha çok romantik şairler (Keats, Shelley, Lamartine, Hugo, Goethe, Heine vb.) bu türde ürünler verdi. 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl Batı şiiri büyük ölçüde lirizme kaydı. Lirik şiir Türk edebiyatında da en sevilen şiir türü oldu. Divan edebiyatında Fuzuli, Nedim; Âşık edebiyatında Karacaoğlan; Tekke edebiyatında Yunus Emre; çağdaş edebiyatta Yahya Kemal Beyatlı lirik şiirin akla ilk gelen adlarıdır.
Lirik Şiir Örnekleri
Vurun Yalnızlığa
Yalnızlık öldürdü beni
Işığını gözlerimin önce
Yüreğimin sevincini
Yalnızlık aşkımı hevesimi
Gücümü kuvvetimi
Göz göze geldiğim
Bütün karanlık pencerelerde
Yalnızlığın gözleri
Sokağa çıkan
Eve dönen
Yıllardır yalnızlıktı benimle
Her kış gecesi saat yedide
Yalnızlıktı esen
Konak önünde
Yalnızlıktı oturmuş meyhanede
Bekleyen beni
Gülmek istemiyorsam
Konuşmak istemiyorsam
Sevişmek istemiyorsam
Yalnızlık sebebi
Kımıldasam
Değiştirsem yerimi itsem elimin tersiyle
Gider gene gelirdi
Bir gün girerseniz odama
Cansız uzanmış bulursanız beni
Bakın başucuma
Bakın dört duvara
Yalnızlık orda
Sizinle nefes nefese
Sizinle burun buruna
Uzanmış yanı başımda yatağa
Geçmiş masama
Saymayın güldüklerimi
Saymayın sevdiklerimi
Bilin doymadım ben
Ne aşka ne dostluğa
Vurun yalnızlığa
Necati Cumalı
KARADUTUM
Karadutum, çatal karam, çingenem
Nar tanem, nur tanem, bir tanem
Ağaç isem dalımsın salkım saçak
Petek isem balımsın ağulum
Günahımsın, vebalimsin.
Dili mercan, dizi mercan, dişi mercan
Yoluna bir can koyduğum
Gökte ararken yerde bulduğum
Karadutum, çatal karam, çingenem
Daha nem olacaktın bir tanem
Gülen ayvam, ağlayan narımsın
Kadınım, kısrağım, karımsın.
Bedri Rahmi Eyuboğlu