Eski Türkçeyle Bugünkü Türkiye Türkçesi (Çağdaş Türkiye Türkçesi) arasındaki en önemli farklar şunlardır:
- Günümüzde “g” ile başlayan kelimeler Eski Türkçede “k” ile başlamıştır: göz-köz, günkün vb.
- Günümüzde “d” ile başlayan kelimeler Eski Türkçede “t” ile başlamıştır: dağ-tag, dokuz-tokuz vb.
- Günümüzde “b”nin kullanıldığı bazı kelimelerde Eski Türkçenin Göktürk Döneminde “v” kullanılmıştır: av-ab, savaş-sabaş vb.
- İsmin belirtme (-i) hâli, Eski Türkçede “ıg, ig” ile karşılanmıştır: evi-ebig vb.
- İsmin yönelme (-e) hâli, Eski Türkçede “ga, ge, ka, ke” ile karşılanmıştır: dağa-tagka vb.
- Günümüzde “-an, -en” ile karşılanan sıfat-fiil ekinin yerine, Eski Türkçede “-gan, -gen, -kan, -ken” ekleri kullanılmıştır: alan-algan, duran-turgan vb.
- Günümüzde “ile” edatıyla karşılan vasıta hâli için Eski Türkçede “n” sesi kullanılmıştır: saç ile-saçın, göz ile-közün vb.
- Görülen geçmiş zaman kipi dışında fiil çekimlerinde şahıs ekleri yerine zamirler kullanılmıştır: gelirsin-kelürsen, görürüz-körürbiz vb.
- Gelecek zaman (-acak, -ecek) eki olarak Eski Türkçede “-tacı, -teçi” eki kullanılmıştır: geleceğim-kelteçimen vb.
Eski Türkçe Örnek Metin:
Bilginin Faydası ve Bilgisizliğin Zararı Hakkında
Biligdin urur men sözümke ula Biligligke ya dost özüngni ula Bilig birle bulnur saadet yolı Bilig bil saadet yolını bula
Bilgiden sözüme temel atarım, Ey dost, bilgiliye yaklaşmaya çalış, Saadet yolu bilgiyle bulunur, Bilgi edin ve saadet yolunu bul.
(Atebetü‘l-Hakâyık Hazırlayan: Reşit Rahmeti Arat)