Hacı Bektaşı Veli – Makalat

♦ Hacı Bektaş Veli, Ahmet Yesevî’den sonra XIII. yüzyılda onun fikirleri doğrultusunda Türk kültürü üzerinde çok derin ve kalıcı izler bırakan ikinci büyük isimdir. Horasan’da doğmuş, Anadolu’ya gelmiş ve Kırşehir (bugün Hacıbektaş adıyla Nevşehir’e bağlı bir ilçe olan Sulucakarahöyük)’de ölmüştür. Hayatıyla ilgili bilgiler, doğum ve ölüm tarihleri menkıbelerde verilen bilgilerle karıştığından kesin değildir. Anadolu’ya geldikten sonra kısa zamanda tanınarak birçok öğrenci yetiştirmiş, Anadolu’da sosyal yapının gelişmesinde mühim katkılarda bulunmuştur. Bu sebeple yalnız mutasavvıf bir düşünür değil, ülkeye şekil veren siyasal bir kimlik olarak da son derece önemlidir.

Makâlât Hacı Bektaş Veli‘nin en önemli eseridir. Eserde tasavvuf öğretisi “dört kapı” ve “kırk makam” kavramları açıklanarak işlenmiştir. “Dört kapı” tasavvuftaki “şeriat”, “tarikat”, “marifet” ve “hakikat” kavramlarının sembolüdür. “Kırk makam” da bu kapılardan girilerek çıkılacak kırk adet merdiven basamağıdır.

♦ Dönemine göre halkın anlayabileceği bir sadelikte yazılan Makâlât, Bektaşi geleneğinde başucu kitabı olmuştur.