ŞARKI
♦ Dörder dizelik bentlerden oluşan, biçim bakımından murabbaya benzeyen bir nazım biçimidir.
♦ Uyak düzeni aAaA – bbbA biçimindedir.
♦ Bestelenmek için yazılır.
♦ Türklerin edebiyata kazandırdığı bu nazım biçimi, halk şiirindeki türkünün etkisiyle doğmuştur.
Bent sayısı azdır (2-5).
♦ Konu genellikle aşk, sevgili, içki, eğlencedir.
♦ Şarkıda her bendin üçüncü dizesi miyan, sonda tekrarlanan dize ise nakarat adını alır. Miyan en dokunaklı dizedir.
♦ Divan edebiyatında 17. yüzyıldan itibaren görülen şarkı biçiminin en başarılı şairi Nedim’dir.
♦ Divan edebiyatında şarkı formuna uygun ilk şiirleri Naili, en çok şarkıyı ise Enderunlu Vasıf yazmıştır.
Şarkı Örneği:
Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâşâde
Gidelim serv-i revanim yürü Sadabâd’e
İşte üç çifte kayık iskelede amade
Gidelim serv-i revanim yürü Sadabâd’e.
Gülelim, oynayalım, kâm alalım dünyadan
Mâ-i tesnim içelim çeşme-i nev-peydadan
Görelim âb-ı hayat aktığın ejderhadan
Gidelim serv-i revanim yürü Sadabâd’e
Geh varıp havz kenarında hirâman olalım
Geh gelip kasr-ı cinan seyrine hayran olalım
Gâh şarkı okuyup gâh gazelhan olalım
Gidelim serv-i revanim yürü Sadabâd’e
Bir sen ü bir ben ü bir de mutrib-i pakize-eda
İznin olursa eğer bir de Nedim-i şeyda
Gayrı yaranı bugünlük edip ey şuh feda
Gidelim serv-i revanim yürü Sadabâd’e
Nedim
Şarkı Örneği:
Dün kahkahalar yükseliyorken evinizden,
Bendim geçen ey sevgili, sandalla denizden!
Gönlümle uzaklarda bütün bir gece sizden
Bendim geçen ey sevgili, sandalla denizden!
Dün bezminizin bir ezelî neş’esi vardı,
Saz sesleri tâ fecre kadar Körfez’i sardı;
Vaktâ ki sular şarkılar inlerken ağardı,
Bendim geçen ey sevgili, sandalla denizden!
Yahya Kemal Bayatlı